Inwoners van Nederland benaderen niet alleen de politiek om de natuur te beschermen, maar schakelen ook de rechter in. Er waren rechtszaken over het terugdringen van klimaatverandering, over de versnelling van de verduurzaming van Shell en over hoe stikstof de natuur schaadt. Diverse burgerinitiatieven wijzen naar de wet. Hoe doen ze dat en welke juridische acties zitten er nog meer in het vat? Betrokken burgers vertellen erover in Pakhuis De Zwijger. Een avond in samenwerking met de Duurzame 100 van Trouw.
In dit programma gaan we in gesprek over de juridische actie voor het klimaat door bewoners van een vervuild gebied. Dit gesprek voeren we met het bedrijfsleven, de advocatuur, de wetenschap en burgerinitiatieven. De afgelopen jaren lijkt er een nieuwe beweging te ontstaan waarin burgers op een nieuwe manier in actie komen tegen schade aan het klimaat. Wat betekent deze ontwikkeling voor bedrijven en overheden? Hoe gaan deze burgerinitiatieven te werk en hoe bereiken ze resultaat?
Johan Vollenbroek is chemicus en richtte MOB (Mobilisation for the Environment) op, een NGO die zich inzet voor behoud van biodiversiteit en klimaatbescherming. In 2018 kreeg Vollenbroek nationale bekendheid toen onder andere MOB een rechtszaak tegen de staat aanspande en won. Deze zaak toonde aan dat de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) niet voldeed aan milieuwetgeving, stikstofuitstotende projecten moesten worden stilgelegd. Vollenbroek is hierna actief gebleven als milieuactivist.
Katy Olivia van Tergouw is de directeur van Stop Ecocide Foundation NL. Deze stichting is wereldwijd actief en zet zich in voor het wettelijk strafbaar maken van ernstige schade aan de natuur die wijdverspreid of langdurig is. Stop Ecocide wil de daders van ecocide verantwoordelijk houden en straffen op internationale schaal, om zo de aarde beter te kunnen beschermen.
Laura Burgers is jurist en schrijver. Ze promoveerde in 2020 op wie er verantwoordelijkheid draagt in klimaatverandering. Inmiddels doet Burgers aan de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar onder andere de rechten van de natuur.
Erik Klooster is de directeur van de branchevereniging van olieraffinaderijen VNPI: de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie. Daarnaast is Klooster algemeen bestuurslid bij ondernemersvereniging VNO-NCW.
Is het recht de laatste reddingsboei voor klimaat en natuur?
Milieudefensie eist een stevig klimaatplan van 29 ‘grote vervuilers’. Komen ze daar niet mee, dan riskeren ze een klimaatzaak, net zoals Shell. Of de rechter deze bedrijven ook zou verplichten tot groene maatregelen, is echter de vraag.
De bazen van vervuilende bedrijven zijn straks persoonlijk aansprakelijk voor het onheil dat ze aanrichten, Katy Olivia van Tergouw, directeur Stop Ecocide NL, weet het zeker. ‘De sneeuwbal rolt nu heel hard.’
Dat de rechter Shell verplicht om het Klimaatakkoord van Parijs na te leven heeft grote gevolgen, zegt juridisch expert Jan van de Venis. ‘Wereldwijd kan elk groot bedrijf dat de leefomgeving aantast nu zo’n rechtszaak aan zijn broek krijgen.’
VNO-NCW was decennialang een blok aan het been van de energietransitie, aldus advocaat Roger Cox en Milieudefensie-voorman Donald Pols. Dat rechters nu ingrijpen om het klimaat te redden, is een teken van het alomvattend falen van de bestuurlijke elites in politiek en bedrijfsleven. De boodschap is helder: nieuwe investeringen moeten in lijn zijn met de 1.5-graadnorm van het Klimaatakkoord van Parijs. Investeringen die daaraan niet voldoen zijn ernstige bedrijfsrisico's. voor persoonlijk gebruik onze content te kopiëren, om geen inbreuk te maken op onze Algemene Voorwaarden. Vraag anders naar onze bedrijfslicenties via [email protected]
