Van de toeslagenaffaires tot een woningtekort en van erfpacht tot uitvoeringsorganen. Noem een overheidsdossier en het zit muurvast. Waar de meeste vingers wijzen naar de politiek wordt de echte reden niet vaak genoemd: we hebben het allemaal te complex gemaakt. In deze uitzending kijkt VPRO Tegenlicht mee met verschillende dossiers waarin de overheid vastloopt en zelf niet meer lijkt te weten wat ze doet. Wat gebeurt er als we er niet met z’n allen in slagen om te ‘ont-compliceren’? Is het überhaupt nog wel mogelijk om de vele kwesties rondom de toeslagenaffaire, stikstof en gaswinning te versimpelen?
De uitzending van VPRO Tegenlicht: Maak ’t simpel! is op donderdag 7 september, 20.30 uur, te zien op NPO 2 en vanaf zaterdag 2 september online of NPO Start.
Over het programma
We beginnen de avond met een gesprek over het maakproces van de aflevering. Dat doen we met:
Martijn Kieft is regisseur bij VPRO Tegenlicht, en heeft eerder o.a. de documentaires De ontgroeiers (2021), Handel in voorkennis (2021) en Groen geld (2021) gemaakt.
Daarna gaan we in gesprek met experts, beleidsmakers en ervaringsdeskundigen. We gaan in gesprek over de relatie tussen de complexe systemen en het vertrouwen in de overheid. Hoe zijn we verstrikt geraakt in dit technocratische labyrinth? Hoe komen we eruit? Wat hebben we ervoor nodig? Maar we gaan het ook hebben over ‘de menselijke maat’ en ‘maatwerk’, is dat waar we heen moeten? Of moeten de systemen zelf vooral versimpeld worden. Deze gesprekken hebben we met:
Janet Helder werkt momenteel voor het Ministerie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid waar zij bestuurlijk regisseur greenfield Kinderopvang is. Helder heeft een lange carrière in bestuurlijke functies voor onder andere een COA, het UWV en de Belastingdienst.
Abdeluheb Choho Algemeen Directeur bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en voorzitter van De Staat van de Uitvoering. De Staat van de Uitvoering is een samenwerkingsverband tussen alle grote uitvoeringsorganisaties in Nederland. Op 18 januari 2023 is de eerste Staat van de Uitvoering aan de Tweede Kamer overhandigd: een rijksbreed en trendmatig beeld over de uitvoeringspraktijk van de overheid.
Jasper J. van Dijk is gepromoveerd econoom bij het Insituut voor Publieke Economie econoom. Eerder werkte hij voor het Ministerie van Financiën waar hij onder andere projectleider van het tijdelijke project “Voorbereid de crisis in” was en waar hij de Miljoenennota 2022 schreef. Nu houdt hij zich voor het Instituut voor Publieke Economie bezig met de complexiteit van ons belastingen en toeslagensysteem.
Hanna Yoo is moeder van drie dochters, waarvan de oudste Jasmijn (13 jaar) een ernstige meervoudige beperking heeft. Naast het runnen van Bureau Hanna op het gebied van levensbeschouwing, muziek en media organiseert Hanna verscheidene activiteiten voor mensen met een beperking, zieke kinderen en hun gezinnen. Het zorgen voor Jasmijn en het in contact staan met alle betrokken instanties is een bedrijf op zich. Hierdoor is Hanna activistischer geworden dan ze ooit had kunnen dromen.
Brahim Abid is stadsdeelvoorzitter in Amsterdam Noord. Brahim loopt al jaren rond in de Amsterdamse en Amersfoortse politiek. Zo was hij tot juni 2022 strategisch adviseur aan het collega van B&W van Amersfoort, is hij politiek directeur geweest van PvdA Amsterdam en was hij duoraadslid in Amsterdam waarbij hij onder andere het complexe dossier van Erfpacht onder zijn hoede had.
We zijn in een situatie beland waarin democratisch genomen besluiten niet kunnen worden uitgevoerd, omdat het te ingewikkeld is om ze uit te voeren. En dat is verontrustend, vindt Ilja Leonard Pfeijffer.
Tegen de achtergrond van twee jaar coronacrisis woekert al langer een vertrouwenscrisis tussen overheid en burger. Het is hoog tijd dat de overheid de beloofde diensten gaat leveren. Het vertrouwen in de democratie is ervan afhankelijk. Politiek Dagboek over politiek die niet meer moet beloven dan wat de overheid kan waarmaken.
Hij is de enige gemeenteambtenaar in de stuurgroep van de Staat van de Uitvoering. Peter Teesink, gemeentesecretaris van Amsterdam, zit daar op persoonlijke titel. Zijn motivatie? 'Ik vind dat uitvoering veel te weinig aandacht krijgt in de totstandkoming van dienstverlening naar onze inwoners. Bij de rijksoverheid én bij gemeenten. Dat moet anders.'
