Al ruim dertig jaar is bekend dat de snelle verandering van het klimaat een wereldwijde dreiging vormt. Toch schieten we al even lang tekort om beleid te maken dat past bij de ernst van de situatie. Angst om kiezers te verliezen en de lobby van multinationals zitten politici stevig in de weg. Anno 2021 lijkt Nederland echter klaar voor een alternatieve oplossing: een burgerberaad voor het klimaat. In de Tweede Kamer zijn twee moties aangenomen die de mogelijkheden van burgerberaden willen onderzoeken, en verschillende politieke partijen hebben deze vorm van deliberatieve democratie in hun programma’s opgenomen. In aanloop naar de Tweede Kamer verkiezingen onderzoeken we hoe burgers kunnen bijdragen om passend klimaatbeleid te maken; welke ambities politieke partijen hiervoor hebben in 2021-2025; en wat er nodig is om die ambities ook echt tot uitvoer te brengen?
Wat gaan we doen?
We starten de avond met de hoe, wat en waarom van het burgerberaad: wat houdt het precies in, waarom is dit hét moment om een burgerberaad voor het klimaat te organiseren; en hoe verhoudt zo’n burgerberaad zich ten opzichte van de representatieve democratie, en het bestaande Klimaatakkoord en de Klimaatwet? Met:
- Eva Rovers is cultuurhistoricus, auteur en biograaf. De laatste jaren schrijft ze hoofdzakelijk over manieren waarop gewone mensen uitzonderlijke maatschappelijke veranderingen kunnen bewerkstelligen. Zij ziet hiervoor een belangrijke rol weggelegd voor burgerberaden. Daarom richtte zij mede Bureau Burgerberaad op, schreef zij diverse opiniestukken en is zij via Extinction Rebellion betrokken bij hun lobby voor een klimaatburgerberaad.
- Ed Nijpels is voormalig VVD politicus, Tweede Kamerlid en minister. Hij werd in 2014 benoemd tot kroonlid van de Sociaal-Economische Raad en was eerder de voorzitter van het Klimaatberaad, het coördinerend overlegorgaan om tot een nationaal Klimaatakkoord te komen. Momenteel is hij de voorzitter van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord. In die hoedanigheid riep hij op tot burgerpanels met een duidelijk mandaat, om “de betrokkenheid, steun en draagvlak die het klimaatbeleid nodig heeft” te creëren.
De Tweede Kamerverkiezingen komen eraan, en er zijn meerdere politieke partijen die het burgerberaad op een of andere manier in hun programma’s hebben opgenomen. Zo stelt het CDA in het huidig partijprogramma op tot een burgerberaad, en pleit D66 voor een burgerforum. Wat hebben deze partijen precies voor ogen, wat voor uitdagingen zien ze, en wat is er nodig om deze politieke ambities ook echt om te kunnen zetten voor een burgerberaad voor het klimaat? Met:
- Agnes Mulder is Tweede Kamerlid voor het CDA en woordvoerder van onder andere economische zaken, klimaat & energie. In oktober jl. diende zij een motie in om de mogelijkheden van burgerpanels voor het klimaat in Nederland te onderzoeken. Deze werd door een grote en brede meerderheid gesteund -alleen de PVV, Forum voor Democratie en Van Haga stemden tegen.
- Matthijs Sienot is D66-Tweede Kamerlid met de portefeuilles Klimaat & Energie, en Gaswinning. Hij werkte eerder bij Microsoft en was mede-oprichter en publicist bij de website hetkanwel.nl. Ook was Sienot gemeenteraadslid in Utrecht, op het gebied van duurzaamheid, energie, openbare ruimte en groen. Sinds 2017 vertegenwoordigd hij deze thema’s als Tweede Kamerlid in Den Haag.
In een burgerberaad zoeken burgers samen naar oplossingen voor taaie politieke problemen – zoals klimaatverandering. Het kabinet onderzoekt of zo’n burgerberaad de verduurzaming van Nederland verder kan helpen. Waarom zou een burgerberaad slagen waar politici vastlopen? >>>
Het is een veel gestelde vraag: hoe gaan we verder ná de coronacrisis? Gaan we terug naar het oude, wordt het business as usual, of verzinnen we iets nieuws? David van Reybrouck, de Belgische cultuurhistoricus en schrijver, denkt daarover na en pleit voor een nieuwe aanpak van een groot probleem. Hij wil een burgerberaad dat zich bezighoudt met het klimaat. >>>
Wereldwijd vinden al veel burgerberaden plaats over allerlei heikele thema’s, maar in Nederland is deze manier besluitvorming weinig bekend. Deze gids is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over burgerberaad (ook wel citizens’ assembly, burgerforum of burgertop genoemd). Wat is het, hoe werkt het en waarom hebben we het nodig? >>>
Regio’s trekken momenteel het klimaatinitiatief naar zich toe. Volgende stap: geef burgers in de regio een doorslaggevende stem, betogen Roebyem Anders en Mirjam de Pagter. >>>
