Het personeelstekort in de zorg kan worden gezien als één van de grootste problemen van de Nederlandse samenleving. Op woensdag 27 maart praten we tijdens het programma ‘Personeelstekort in de Zorg’ met onder andere Saskia Schalkwijk, directeur van samenwerkingsverbond SIGRA, over de mogelijke oplossingen. Hoe gaat zij dit probleem te lijf en wat drijft haar?
Hallo Saskia! Wie ben je en wat doe je?
Ik kom uit de horeca en heb de Hogere Hotelschool gedaan. Daarna heb ik als organisatieadviseur gewerkt, altijd op het gebied van maatschappelijke vraagstukken. Ik hield mij steeds meer bezig met de zorg in een tijd waarin ook mijn vader ziek werd en intensieve zorg nodig had. Zonder dat ik het door had, werd ik mantelzorger en kwam ik er voor het eerst achter dat er zo iets is als een ‘mantelzorgondersteuner’. Ik raakte diep onder de indruk van hoe groot en divers het aanbod is in zorg en welzijn. Toen heb ik heel bewust de overstap gemaakt naar de zorgsector en nu ben ik de directeur van SIGRA.
Wat doet SIGRA?
SIGRA is het samenwerkingsverband van zorg- en welzijnsorganisaties in Amsterdam, Zaanstreek en Noord-Holland Noord. Wij werken er samen aan om de zorg toegankelijk te houden voor alle inwoners. Dat doen wij door middel van verschillende kernprogramma’s, waaronder Arbeidsmarkt & Onderwijs. Wat er nu nodig is om zorg en welzijn toegankelijk te houden voor alle inwoners is een goede samenwerking tussen de verschillende organisaties. Als we willen dat mensen langer en gezonder zelfstandig kunnen leven, dan zullen we daar vooral met elkaar aan moeten werken. Vanuit SIGRA pakken we de ingewikkelde vraagstukken op die je als organisatie alleen nooit kan oplossen. De zorg- en welzijnsprofessionals zijn hierin de sleutel, zij hebben het beste inzicht in wat mensen het meest nodig hebben. Maar het ontwikkelen van bijvoorbeeld nieuwe werkwijzen betekent ook dat we nauw moeten samenwerken met de opleidingen. Zo hebben we een project gestart dat de doorstroom moet bevorderen van kwetsbare ouderen die van de spoedeisende hulp naar tijdelijke vervolgzorg moeten. Over het algemeen is de spoedeisende hulp niet de plek waar kwetsbare ouderen beter worden, maar het is ook lastig om een geschikte, tijdelijke plek voor ze te vinden. Vanwege de grote hoeveelheid betrokken organisaties is dit een erg ingewikkeld vraagstuk. Wij hebben een uitgebreide analyse gemaakt van het probleem en verschillende mogelijke oplossingen opgesteld.
Tegen welke uitdagingen loop je aan?
Het personeelstekort is een erg hardnekkig probleem. Niet alleen omdat er simpelweg te weinig personeel is om aan de zorgvraag te voldoen, maar ook omdat de werkdruk ervoor zorgt dat mensen niet de ruimte voelen om zich bezig te houden met innoveren. De winkel moet wel open blijven. Maar er zijn verschrikkelijk veel mooie vernieuwingen en technologische innovaties mogelijk! Denk bijvoorbeeld aan slim incontinentiemateriaal dat doorlekken voorkomt. Het is best een kunst om personeel met zo’n nieuwe techniek te laten werken. Met alle drukte moet men daar tijd voor vrij maken. De leeftijd van de gemiddelde zorgprofessional is ongeveer 48 jaar, hoe zorg je dat zij mee kunnen komen in de veranderingen?
Op welke behaalde doel van het afgelopen jaar ben je het meest trots?
Ik ben onder andere erg trots op wat wij konden betekenen rond het faillissement van het Slotervaartziekenhuis. Wij hebben daar als samenwerkende organisaties veel kunnen betekenen voor zowel de patiënten die moesten worden overgeplaatst als voor het ontslagen personeel. We hebben tal van voorlichtingsbijeenkomsten, banenbeurzen, open dagen en inspiratiedagen georganiseerd. We moesten er voor zorgen dat we al die mensen in de zorg konden houden. We konden toen in een heel vervelende situatie in korte tijd mensen perspectief geven. Dat toonde de kracht van een regionale samenwerkingsorganisatie.
Alvast een opwarmertje, wat hoop je voor het programma ‘Personeelstekort in de zorg’?
Ik hoop vooral dat we met zijn allen tot de conclusie komen dat alle sectoren hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor het personeelstekort in de publieke sector. Ook kunnen we het personeelstekort als kans aangrijpen om met elkaar na te denken over hoe we werken in de zorg aantrekkelijker gaan maken. Anders kunnen we het nooit oplossen. We moeten het van de positieve kant benaderen en gaan nadenken over hoe we het werken in de zorg leuker kunnen maken en tegelijk kwalitatief beter en betaalbaarder. Dat kunnen we als sector niet alleen. We hebben hiervoor de kennisinstituten nodig maar bijvoorbeeld ook het bedrijfsleven. Denk aan supermarkten die door middel van een gezonder aanbod veel kunnen doen aan preventie. Of aan kassières die worden getraind om eenzaamheid bij ouderen te herkennen. We kunnen dit probleem alleen oplossen als iedereen zijn of haar verantwoordelijkheid neemt.
