De media noemen 2024 het belangrijkste verkiezingsjaar ooit. Ik noteer de koppen van afgelopen maand; The Economist – 2024 is the biggest election year in history, Het NRC – Verwachte opkomst dit jaar is zo’n twee miljard stemmers. En op het spel staat: de democratie, NOS – Het grote, wereldwijde verkiezingsjaar 2024: kantelpunt voor de democratie? De Volkskrant – 2024, een beslissend jaar voor de democratie en The New York Times – It’s a monster election year. Don’t let the horse race distract you.
Dat het een belangrijk jaar gaat worden voor de wereld kan iedereen beamen. Wat de gevolgen zullen zijn voor de democratie wereldwijd is moeilijker te voorspellen. Nog nooit konden zoveel mensen in één jaar tijd gebruik maken van hun stemrecht. The Economist rekende uit dat er dit jaar in 76 landen verkiezingen worden gehouden. Acht van de tien landen met het grootste aantal inwoners kan dit jaar stemmen waaronder dus Bangladesh, Brazilië, India, Indonesie, Mexico, Pakistan, Rusland en Amerika. Je zou het een feestjaar voor de democratie kunnen noemen, maar over heel de wereld zijn analisten huiverig over de impact van al deze verkiezingen.
© NRC
Dat er veel verkiezingen gehouden worden, betekent namelijk niet direct een gezonde democratie. Het Zweedse Varieties of Democracy (V-Dem) Instituut maakt elk jaar een rapport over de staat van de democratie waarin het de persvrijheid, onafhankelijke rechtspraak en de mate van eerlijkheid van verkiezingen meeweegt. De conclusie van rapport uit 2023; ‘’het niveau van democratie waar de gemiddelde wereldburger in 2022 van geniet, is gedaald tot het niveau van 1986”. Voor het eerst in meer dan 20 jaar kent de wereld meer gesloten autocratieën dan liberale democratieën volgens V-Dem.
De gevolgen van de verkiezingsuitslagen in sommige landen zijn niet te overzien. In een jaar waar stabiliteit gewenst is door de vele oorlogen en conflicten in de wereld , is het vooruitzicht het tegenovergestelde. Dat Poetin in zijn zetel blijft in Rusland is onvermijdelijk en voorspelbaar, maar wat gebeurt er als Donald Trump zich in november voor zijn tweede termijn meldt bij het Witte Huis. Stapt hij dan uit de NAVO? Wat gebeurt er met de steun voor Oekraïne?
In een lezing waarschuwde EU-buitenlandchef Josep Borell onlangs voor de gevaren dichterbij huis. „Ik denk dat de Europese verkiezingen gevaarlijker kunnen zijn dan de Amerikaanse” zei hij in december. De sociaaldemocratische Spanjaard uitte de vrees dat Europese kiezers geconfronteerd met de oorlog in Oekraïne en Gaza „uit angst” zullen stemmen op „extreemrechtse partijen”.
Hoe de kerst van 2024 er precies uitgaat zien voor de wereldwijde democratie is voor iedereen als een goede film. Slecht te voorspellen. Het belang voor de media om te objectief te informeren over de verkiezingen is groot. Pakhuis de Zwijger organiseert op 30 januari het eerste programma in een langere reeks van programma’s, die gaan over dit verkiezingsjaar. We zijn de afgelopen maanden in gesprek geweest met verschillende nieuwe partners die het belang hier ook van inzien. Met vele handen, verhalen, mensen en sprekers proberen we dit jaar de democratie en het belang hiervan nog een beetje extra uit te lichten.
Tijdens het programma ‘De halve wereld naar de stembus’ op dinsdag 30 januari gaan we op zoek naar antwoorden over wat het verkiezingsjaar van 2024 kan betekenen voor de wereld. We laten de verkiezingen van India, Amerika en Rusland door drie experts duiden en bespreken de invloed van deze verkiezingen op Europa en de wereld. Meld je hier gratis aan en praat de komende tijd mee met alle programma’s over de verkiezingen. Houd onze nieuwe programmareeks hier in de gaten en blijf op de hoogte.
