Oxfam heeft in januari een rapport gepubliceerd over de staat van de welvaartsongelijkheid in de wereld en over hoe die ongelijkheid zich sinds 2020 heeft ontwikkeld. In het rapport staat een waslijst aan statistische feitjes over de groeiende ongelijkheid die bij de gewone burger de oren doet suizen. Om maar één voorbeeld te noemen: als de vijf rijkste personen in de wereld vanaf nu elke dag ieder één miljoen dollar zouden uitgeven, zou het 476 jaar duren voordat zij hun vermogen kwijt zijn. Tegelijkertijd zijn in dezelfde periode vijf miljard mensen armer geworden. Waarom blijft de kloof tussen arm en rijk maar groeien? En wat kunnen we doen om die cirkel te doorbreken?
Het rapport van Oxfam werd gepubliceerd in aanloop naar de 54e editie van het World Economic Forum, een jaarlijkse bijeenkomst in Davos waar ‘s werelds meest invloedrijke personen samenkomen om het te hebben over de toekomst van de wereld. Het rapport richt zich dit jaar voornamelijk op de rol die bedrijven spelen in het vergroten van de verschillen tussen arm en rijk. Met een tactische publicatie vlak voor het plaatsvinden van het World Economic Forum hoopt Oxfam de belangrijke boodschap over te brengen op de machthebbers die aan het roer van al deze bedrijven staan.
De groeiende kloof tussen arm en rijk kan volgens Oxfam voor een groot deel worden toegeschreven aan de macht die bedrijven hebben en die ze gebruiken om vermogenden nog rijker te maken. Dit gebeurt op vier verschillende manieren. Allereerst gebruiken superrijke bedrijven om vermogenden te belonen, en niet de werknemers. Bedrijven gebruiken hun machtspositie om de lonen laag te houden en de winsten te verdelen onder de doorgaans al vermogende aandeelhouders. Ten tweede gebruiken bedrijven fiscale sluiproutes om zo min mogelijk belasting te betalen. Omdat bedrijven vaak gerund worden door vermogende personen, komt deze belastingontwijking neer op een fiscaal voordeel voor de rijken. Tegelijkertijd lopen landen in het zuidelijk halfrond veel belastinginkomsten mis, doordat bedrijven de winsten waarvoor ze in die landen belasting hadden moeten afdragen wegsluizen naar landen waar de belasting lager is. En daarmee zijn we er nog niet. Als derde oorzaak voor de groeiende kloof benoemt Oxfam het privatiseren van publieke goederen. In simpele woorden: bedrijven (in plaats van de overheid) krijgen het te zeggen over publieke goederen, zoals de zorg, het watersysteem, de verpleeghuizen, en hierdoor veranderen goederen waar ieder mens recht op zou moeten hebben in een (on)betaalbaar goed. Betaalbaar voor de rijken maar onbetaalbaar voor de armen. De vierde en laatste manier waarop bedrijven de ongelijkheid tussen arm en rijk vergroten is door het aandrijven van klimaatverandering. CEO’s van grote bedrijven behalen winst uit werkzaamheden die veel broeikasgassen veroorzaken en de nadelige effecten van hierdoor veroorzaakte klimaatverandering komen veelal in de schoot van de minder bedeelden terecht.
Al met al schetst Oxfam hier een beeld dat voor veel mensen misschien geen nieuws is. Toch is het volgens de organisatie belangrijk om de problematiek te blijven agenderen. In vier jaar tijd zijn de verschillen exponentieel toegenomen. Dit duidt erop dat de ongelijkheid nog veel verder uit de hand zou kunnen lopen als we niet nú ingrijpen. Er is een machtsverschuiving nodig om meer gelijkheid in de wereld te krijgen. Kortom, het is tijd om te kijken hoe we de economie kunnen democratiseren.
Op donderdag 29 februari tijdens het programma ‘De 99% Economie‘, dat in samenwerking met Oxfam tot stand is gekomen, gaan we in gesprek over hoe we deze democratisering van de economie kunnen vormgeven. Met het gepubliceerde rapport als startpunt bespreken we hoe werknemers de regie weer in handen kunnen nemen, welke bedrijfsstructuren goed zouden werken voor een ‘99% economie’ en spreken we met politiek betrokken jongeren over hoe zij de toekomst van de economie voor zich zien. Wil je ook meepraten? Reserveer hier je gratis plekje!
