Iedere week zijn er vierentwintig nieuwe zelfredzame daklozen in Amsterdam. Mensen die vanwege een economische tegenslag of een scheiding plotseling op straat staan. En hoe vind je dan weer een nieuwe woning op de krappe Amsterdamse woningmarkt? In gesprek met Malika Amghar, die zich inzet om deze mensen weer op de rit te helpen.
Op 30 oktober is Malika Amghar te gast tijdens het programma ‘Stad Schaakmat’, over de woningcrisis in Amsterdam. Toegang is gratis, reserveer hier je plek!
Hoi Malika! Kan je wat meer vertellen over jezelf?
“Ik ben ambulant hulpverlener bij de Regenbooggroep, waarbij ik ondersteuning biedt aan de zelfredzame daklozen, ook wel economische daklozen genoemd. Hiervoor werkte ik lange tijd in België in de verslavingszorg. Maar sinds ik in Amsterdam woon, werk ik met daklozen. Ik ben voornamelijk bezig met de pilot zelfredzame daklozen. Die bestaat sinds juni 2018. En ik ondersteun het ‘Onder de Pannen’ project, die ook speciaal voor zelfredzame daklozen is. We zien dat deze groep daklozen sterk groeit, en er moet dus ook steeds meer voor hen gedaan worden.”
Zelfredzame daklozen. Wie zijn dat precies?
“Zelfredzame daklozen zijn alle mensen die dakloos zijn geworden door economische redenen en omwille van het woningtekort in Amsterdam. Je kunt bijvoorbeeld denken aan mensen die scheiden en daardoor ineens op straat komen, omdat ze niet direct een nieuwe woning kunnen vinden. Maar ook ZZP-ers die een goed draaiende zaak hadden en plotseling failliet zijn gegaan. Dan slaap je misschien een jaartje bij vrienden op de bank. Maar op een gegeven moment brandt dat netwerk op. Dit kan iedereen overkomen. Als je morgen gaat scheiden dan is er een grote kans dat je een economische dakloze wordt. Je loon is bijvoorbeeld te laag om in de particuliere sector te huren, maar je hebt ook nog niet genoeg wachttijd voor sociale huur opgebouwd. Of je hebt een middeninkomen, waarmee je teveel voor sociale huur en te weinig voor particuliere huur verdient. Deze mensen vallen dan tussen wal en schip. We hebben nu ook steeds meer zelfredzame gezinnen. Ongeveer één aanmelding per week. Ik heb nu een gezin waarvan de vader werkt, de moeder is zwanger en ze hebben een zoontje van twee. Zij wonen in een auto. Dit gebeurt gewoon in Amsterdam.”
Hoe komen deze mensen bij jullie terecht en hoe helpen jullie ze dan?
“Ze komen bij ons op afspraak en op doorverwijzing via de GGD of via straatjuristen, advocaten, algemeen maatschappelijk werkers, of andere hulpverleners. Wij helpen ze vervolgens in de zogenaamde ‘Huizen van de Wijk’. Dit zijn geen klassieke inloophuizen, maar een soort buurthuizen waar allerlei verschillende mensen komen. Dit maakt het minder stigmatiserend voor de ‘nieuwe’ dakloze om naar binnen te gaan. Maar wanneer mensen bij ons komen, lopen wij eigenlijk al snel vast. Er is een passantenpension, speciaal voor zelfredzame daklozen, maar daar is een wachtlijst van 5 tot 6 maanden. Voor mensen die in aanmerking komen voor urgente opvang is er een ongelofelijke wachttijd. Zeker een jaar. De noodopvang zit vol. Voor gezinnen is er ook bijna niks. Dan gaan we naar de GGD met hen, maar daar is niks. Er wordt dan veel beroep gedaan op de creativiteit en zelfredzaamheid van deze mensen. Juist omdat ze ‘zelfredzaam’ zijn, is er weinig voor hen geregeld. Ze moeten bijvoorbeeld hotelkamers of vakantiehuisjes huren. Met het Onder de Pannen project boeken we nu wel echt successen. Daarbij laten we zelfredzame daklozen slapen bij Amsterdammers thuis met een slaapkamer over. De hoeveelheid mensen die we hiermee kunnen helpen is nog niet genoeg, maar het is wel een oplossing. Vanuit hier kunnen mensen dan weer opnieuw hun leven opbouwen.”
Zie je vaak verbetering bij deze mensen wanneer zij een veilige woonomgeving hebben?
“Absoluut. Dakloosheid is verlammend. Zelfs de meest intelligente en creatieve mensen raken verlamd wanneer zij dakloos worden. Ze kunnen niet langer goed nadenken. En op die manier worden zelfredzame mensen niet langer zelfredzaam. Ze krijgen stress, raken hun baan kwijt en glijden zo steeds verder weg. Door ze een veilige omgeving te bieden, kunnen we ze activeren en kunnen ze hun leven weer opbouwen. En dit doen ze dan ook echt.”
Over het programma: Stad Schaakmat. Wat verwacht jij van dit programma en wat hoop je te kunnen toevoegen?
“Ik hoop dat we ervoor kunnen zorgen dat mensen zich beter gaan realiseren hoe urgent de situatie in Amsterdam is. Hoeveel mensen er dakloos zijn en wie deze mensen zijn. En dat we hierover in gesprek kunnen gaan. Ik vind het heel interessant om dit gesprek te openen met andere partijen, politici, ontwikkelaars, andere initiatiefnemers en om onze kennis bij elkaar te leggen. En ik hoop vooral dat we veel efficiënter te werk kunnen gaan. Het woningprobleem lossen we niet zomaar op. Wat we wel kunnen doen is de hulpverlening beter organiseren. Het is nu inefficiënt. Ik word continu van het kastje naar de muur gestuurd en er moeten zoveel bureaucratische dingen georganiseerd worden, bijvoorbeeld voor de daklozenuitkering. Dit soort taken kosten hartstikke veel tijd en moeite, waardoor mensen alleen nog maar meer stress krijgen. We moeten veel creatiever gaan nadenken. Zoals het onder de pannen project. Het gaat niet altijd om nieuwe opvanglocaties zoeken, maar om hoe we beter kunnen omgaan met wat we al hebben.”
Meer weten? 30 oktober is Malika Amghar één van de sprekers bij het programma ‘Stad Schaakmat’, over de woningcrisis in Amsterdam. Reserveer hier je plek!
