De levensloop van een gebouw is vele malen langer dan die van een mens. Gebouwen hebben veerkracht en passen zich al eeuwenlang aan nieuwe eisen en nieuw gebruik aan. Waarom slopen we dan zoveel? De methode van het Open Bouwen voorziet in het maken van dragers die wel meer dan 100 jaar kunnen blijven staan en inbouw-woningen die steeds weer veranderd kunnen worden zonder dat de rest van het gebouw daar last van heeft. Je kunt beginnen in een heel goedkope woning en daar later een dure badkamer in zetten. Je kunt er veel of weinig kamers maken en je kunt zelfs kleiner gaan wonen en een deel van je vloer aan de buren overdragen. Kunnen bewoners hun leefsfeer zelf blijven aanpassen? Kun je kleiner gaan wonen zonder te hoeven verhuizen?
In dit programma praten we over flexibilisering van sociale woningbouw op een duurzame manier en over de rol van gebruikers bij het maken van hun eigen woonruimte. Kunnen we door Open Bouwen beter tegemoetkomen aan de diversiteit aan wensen in woon- en leefsferen zonder dat we steeds hele gebouwen moeten slopen?
We beginnen het programma met een inleiding van Remko Zuidema over het gedachtengoed van het Open Bouwen en de relevantie ervan voor deze tijd waarin woningnood en verduurzaming grote opgaven zijn. Hij is oprichter en voorzitter van de Stichting BRIQS, auteur van diverse boeken rond klimaat positieve, circulaire en inclusieve gebouwen, geeft lezingen over duurzaam bouwen, doceert en onderzoekt de organisatie en de verdienmodellen van de (inter)nationale (duurzame) bouw.
Daarna kijken we naar twee video’s. In de eerste video vertelt Frans van der Werf over zijn ervaringen met de toepassing van Open Bouwen in de nieuwbouw van een complex sociale woningen in Lunetten 40 jaar geleden. Frans heeft als architect een rijke ervaring met Open Bouwen. Hij was lid van de SAR en publiceerde over zijn ervaringen. Karel Dekker heeft een soortgelijke rijke ervaring bij het renoveren van sociale woningen. Als bestuurder van een woningbouwcorporatie en als architect vertelt hij over zijn oplossingen voor een complex in Voorburg eind vorige eeuw. Daarnaast heeft hij zijn sporen verdiend in het strategisch onderzoek in de bouw, o.m. rond duurzaamheidsvraagstukken.
Harmen Nieuwland vertelt over de recente ervaringen van Marc Koehler Architecten met het realiseren van sociale woningbouw via de Open Bouwenmethode. Het architectenbureau MKA ontwikkelde de Superlofts op basis van modulaire, prefab- en Open Building-systemen. Samen met een aantal collega’s richtte MKA de Open Bouwacademie op. MKA ontwikkelt samen met woningcorporatie Intermaris een project in Hoorn waarin onder meer sociale woningbouw opgenomen wordt. Ook Niels Bon van Intermaris komt over de ervaringen vertellen.
Vervolgens is er een gesprek over het nut van Open Bouwen voor de grote opgaven op het gebied van woningbouw, renovatie en duurzaamheid en de praktische mogelijkheden en moeilijkheden.
In de tweede gespreksronde gaan we dieper in op de mogelijkheden van Open Bouwen voor het leveren van maatwerk voor bewoners in verschillende levensfasen en in verschillende omstandigheden.
Professor Masi Mohammadi vertelt over haar onderzoek bij de TU Eindhoven naar nieuwe technologiën en hun relatie met architecturale concepten en hoe dat van invloed is op het welzijn van bewoners. Ze doet in internationaal verband onderzoek naar slimme en gezonde wijken en huizen en vervult bestuursfuncties op het gebied van wonen en zorg. Karima Chafia deed bij de Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector (KWH) onderzoek naar huurdersbeleving en woonwensen en adviseer o.m. corporaties over de omgang met huurdersbelangen. Ze vertelt over de grote verschillen in wensen en behoeften van huurders en hoe je daar met de manier van bouwen op in kunt spelen. Samen met Remko Zuidema praten zij over de rol van bewoners bij een bouwproject en hoe je daar in het bouwproces op kunt inspelen.
Tot slot gaan we uiteraard uitgebreid in gesprek met de zaal.
Open Bouwen biedt mogelijkheden voor nieuwe vastgoed ontwikkelingsmodellen en vormen van mede-eigendom en co-making. Het proces van Open Bouwen betrekt toekomstige gebruikers en bewoners in de vroege stadia van een project, om een sterk gevoel van eigenaarschap en verbondenheid te bevorderen en bij te dragen aan gemeenschapsontwikkeling. Open Bouwen is een proces dat open staat voor ideeën, voor invulling en participatie, en tegelijkertijd rekening houden met de uitdagingen waar we voor staan op het gebied van klimaatadaptatie, energie- en materiaalreductie en de transitie naar een circulaire economie.
Wandel de audiotour die is samengesteld door Marc Koehler Architects en de Open Building Partners in samenwerking met GeoTourist en ARCAM (Architectuurcentrum Amsterdam).
Job van den Heuvel (TU Delft Bouwkunde) ontwierp een stedenbouwkundige strategie voor nieuwe wijken op basis van organische co-creatie, en voortbouwend op de Open Bouwen-erfenis van John Habraken en Frans van der Werf.
