De arbeidsmarkt van de 21e eeuw worstelt met krapte, onzekerheid en onvrede. Terwijl winsten verdwijnen naar CEO’s en aandeelhouders, neemt de druk op de werkvloer toe. Hoe creëren we een werkplek die eerlijker, aantrekkelijker en toekomstbestendiger is? Een hoopvol alternatief is de werknemerscoöperatie: een model waarin werknemers niet alleen medewerkers, maar ook mede-eigenaren zijn, met zeggenschap over beleid en winstverdeling. Dit is geen naïeve fictie—het Spaanse Mondragón, met 70.000 werknemers en een omzet van 10 miljard euro, bewijst dat dit internationaal kan werken. Maar in Nederland blijven deze coöperaties zeldzaam. Hoeveel potentie heeft dit model hier? En is het haalbaar in een economie gericht op groei en competitie? Tijdens deze avond onderzoeken we of werknemerscoöperaties het antwoord zijn op de uitdagingen van vandaag. Doe mee en ontdek een toekomst waarin werk eerlijker, democratischer en duurzamer is!
Over de sprekers
Helmer Stoel is redacteur en auteur bij Jacobin Nederland en schrijft over politieke en maatschappelijke onderwerpen. Zijn werk is ook verschenen in publicaties als De Standaard en De Groene Amsterdammer. Vorig jaar schreef hij het artikel “Geef werkers, niet alleen aandeelhouders, zeggenschap in ondernemingen” ter ere van de publicatie van het boek Democratiseer ons werk (2023).
Jimmy Dijk is partijleider en fractievoorzitter van de SP. In deze rol zet hij zich in voor onderwerpen zoals betaalbare zorg, eerlijk wonen en toegankelijk openbaar vervoer. Voor zijn rol als partijleider heeft Jimmy 10 jaar in de gemeenteraad van Groningen gezeten en was hij fabrieksarbeider.
Gaard Kets is politicoloog en historicus, gespecialiseerd in democratische besluitvorming en coöperatieve organisatievormen. Hij werkt als docent aan de Radboud Universiteit en publiceert over sociale bewegingen en alternatieve economische modellen.
Vera Vrijmoeth is economisch onderzoeker bij de FNV, waar ze onderzoek doet naar scheefgroei in de economie. Democratisering van de economie ziet zij als een van de belangrijke oplossingsrichtingen voor de groeiende kloven in onze samenleving.
Rob Donker is sinds augustus 2021 directeur van de Nationale Coöperatieve Raad (NCR). Deze organisatie ondersteunt en versterkt coöperaties in Nederland door kennisdeling, advies en belangenbehartiging. Hiervoor werkte hij bij de Rabobank en de agrarische sector.
Tim Christiaens is assistent-professor aan Tilburg University, waar hij zich richt op onderwerpen als politieke filosofie, ethiek en de invloed van technologie op de samenleving. Daarnaast is hij auteur van meerdere boeken, waaronder De kluseconomie (2023). In dit boek onderzoekt hij hoe platformeconomieën zoals Uber en Deliveroo arbeidsrelaties veranderen.
Johan Stork is bestuurder van de Schone Coöperatie en directeur van de Frisse Zaak. Na eerst zelf manager te zijn geweest bij een traditioneel bedrijf, zet Stork zich nu in voor eerlijkere organisatievormen.
Het is tijd dat werkers meer invloed krijgen op de koers en het bestuur van bedrijven, aldus het boek Democratiseer ons werk! Dat doet niet alleen recht aan de waarde van hun werk, maar is ook bevorderlijk voor de transitie naar een groene economie.
Tegenlicht bivakkeert in het Baskische stadje Mondragón, waar het overgrote deel van de bevolking werkt in coöperaties. Elke werknemer is er mede-eigenaar en men beslist samen welke keuzes het bedrijf moet maken. Met succes, ook in deze economisch harde tijden. Mondragon maakt hoogtechnologische producten en is als 7e grootste bedrijf van Spanje uitgegroeid tot een multinational met vestigingen over de hele wereld.
Wie zoekt naar alternatieven voor het kapitalisme komt al snel in Mondragón terecht, een federatie van coöperaties waar de medewerkers het voor het zeggen hebben. Is Mondragón werkelijk zo geweldig? Of bezwijken de idealen onder het succes?
