Israël is in de wereld vaak onderwerp van gesprek, en dat geldt zeker ook voor Nederland. Joodse Nederlanders hebben, in meer of mindere mate, een vanzelfsprekende band met het land. Wat is die band precies, en wat betekent deze voor het leven van Nederlandse Joden in de dagelijkse praktijk? In dit gesprek spreken vier Joodse Nederlanders over wat Israël voor hen betekent. Is Israël een reden voor trots of schaamte? Een verzekeringspolis of bron van inspiratie? Waaruit bestaat de band met een land waar je misschien helemaal geen familie hebt wonen en vrijwel nooit komt? Wat is de invloed van de aanhoudende internationale aandacht voor Israël op het leven van Joodse Nederlanders?
Ronit Palache is freelance journalist en werkt onder meer voor de late night talkshow Op1. Daarvoor werkte ze tien jaar in de literaire wereld en als journalist voor Weekblad Elsevier. In 2016 publiceerde ze haar eerste boek, Ontroerende Onzin, de joodse identiteit in het Nederland van nu. In 2020 kwam haar bestseller Ik heb niets tegen antisemieten, ik lééf ervan, uit, een bloemlezing van het werk van journalist en interviewer Ischa Meijer. Deze maand verscheen een tweede deel in deze prestigieuze privé-domeinreeks van het werk van Renate Rubinstein, Bange mensen stellen geen vragen.
Foto: Thomas Schlijper
Michael Hess (1982) heeft in 2007 aliya gemaakt (emigratie naar Israel), studeerde MA in Joodse geschiedenis bij de Hebrew University en was sjaliach (gezant namens de Jewish Agency) van de socialistisch-zionistische Joodse jeugdbeweging Haboniem-Dror tussen 2014-2017. Op dit moment stort hij zich vol op een andere "Israeli dream" en werkt hij bij high-tech bedrijf Via in Tel Aviv.
Naftali Schrijver (1992) werkt als business development manager bij een assurantiekantoor in Amsterdam en is bestuurslid bij de Joodse jongerenvereniging Ijar. Op zijn 19de emigreerde hij naar Israel, en heeft daar, naast gestudeerd te hebben aan de Tel Aviv en Bar Ilan Universtiteit, 2,5 jaar in het leger gediend. Op zijn 26ste keerde hij terug naar Nederland.
Ellis Vyth (1982) is gepromoveerd in de Gezondheidswetenschappen. Zij begeleidt als trainer en teamcoach mensen bij het ontdekken van hun eigen kwaliteiten en dromen. Momenteel verbindt zij, samen met een team binnen de Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam, joden van over de hele wereld door de organisatie van online sjoeldiensten en andere activiteiten. Ellis volgt een cursus om voorzanger te worden.
Wat houdt de joden, ondanks hun talloze interne conflicten, bijeen? Is het God? Zijn het de feesten en de gebruiken? Is het antisemitisme? Is het Israël? Hebben seculiere joden eigenlijk wel een échte joodse identiteit? Of is dat bij hen iets vaags, dat hen nauwelijks van niet-joden onderscheidt? Wat betekent het nog om joods te zijn?
"Joden worden in Europa simpelweg vermoord omdat ze Joods zijn", zei Netanyahu vanmorgen in de ministerraad in Jeruzalem. "Deze golf van aanslagen houdt niet op. Ik zeg tegen de Joden in Europa: Israël is jullie thuis."
In de Schilderswijk in Den Haag hebben ongeveer honderd radicale moslims een anti-Joodse demonstratie gehouden. De demonstranten zijn aanhangers van ISIS, de gewapende groep die een streng islamitische staat heeft uitgeroepen in delen van Syrië en Irak.
'Stel dat er sprake is van een ernstige crisis in de relatie tussen Israël en de Verenigde Staten, welke kant kies je dan?' Het was deze enquêtevraag, voorgelegd aan Amerikaanse Joden, die de afgelopen maand tot een heftig debat leidde in Israël en de Verenigde Staten.
Loyaliteitsconflicten speelden in de 19de eeuw op rond katholieken. Nederland kende geen staatsreligie, maar het land was protestants. De gehoorzaamheid van katholieken aan de paus in Rome, of aan Zuid-Europese naties, werd voor een gevaar gehouden.
Hanneke Gelderblom (1936) was jarenlang raadslid en Eerste Kamerlid voor D66 en is actief in het Overleg Joden Christenen Moslims (OJCM). Door haar Joodse afkomst voelt ze zich ook loyaal aan Israël. Die dubbele loyaliteit is voor Gelderblom een balans die verrijkend kan werken.
