De coronacrisis heeft pijnlijk blootgelegd wie die ‘corporate villains’ zijn: bedrijven zich de afgelopen jaren blind staarden op korte termijn winstmaximalisatie, maar vrijwel direct in financiële problemen kwamen toen COVID-19 de kop op stak. Sommigen moesten bij overheden aankloppen voor staatssteun. The Financial Times kondigde zelfs al ‘het einde van het aandeelhouderskapitalisme’ aan. Gelukkig kan het ook anders: een voorhoede van ondernemers experimenteert al met bedrijfsmodellen waar stabiliteit, verantwoordelijkheid en continuïteit centraal staan, en niet enkel het creëren van maximale aandeelhouderswaarde. In gesprek met filmmaker, experts en publiek, gaan we op zoek naar manieren van ondernemen die de economie crisisbestendig(er) maken.
Wat gaan we doen?
We openen de avond met filmmaker Martijn Kieft, en de ervaringen die hij heeft opgedaan in het maken van de aflevering ‘Goed geld verdienen’.
Is ‘het einde van het aandeelhouderskapitalisme’ echt in zicht, zoals in de Financial Times werd aangekondigd? Hoe zijn we op dit punt gekomen, en hoe sterk is de trend naar manieren van ondernemen waarbij maximale aandeelhouderswaarde niet meer centraal staat? En brengen deze alternatieven ons echt een duurzamere, meer crisis bestendigere economie? Hierover en meer gaan we in gesprek met:
- Irene van Staveren, econoom en hoogleraar Pluralistische Ontwikkelingseconomie aan het Institute of Social Studies (ISS) van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. In haar werk richt ze zich op onderwerpen als sociale cohesie, sociale uitsluiting, ongelijkheid en discriminatie, ethiek en waarden in de economie. Daarnaast is ze projectleider van de online database Indices of Social Development, lid van de denktank Sustainable Finance Lab en bestuurslid van het studenteninitiatief Rethinking Economics NL.
- Sander Heijne is onderzoeksjournalist en historicus. Hij werkte jaren op de economieredactie van de Volkskrant en schreef daarna over marktwerking in de publieke sector voor De Correspondent. Hij schreef onder andere ‘Er zijn nog 17 miljoen wachtenden voor u‘ en Fantoomgroei: waarom we steeds harder werken voor steeds minder.
Hoe ziet deze overstap eruit voor ondernemers? Wat voor dilemma’s komen hier bij kijken voor ondernemers? Waar liggen de uitdagingen, en wat zijn de mogelijkheden?
- Niels Meijssen, strateeg in de start-up sector en sinds kort initiatiefnemer van de ontwikkeling van een alternatief voor Booking.com: beterboeken.nl. Toen Booking.com om staatshulp vroeg tijdens de coronacrisis vond Niels het ‘mooi geweest’. Hij plaatste een oproep voor een alternatief op LinkedIn, die inmiddels al meer dan 38.000 reacties heeft ontvangen. Het bedrijfsmodel van de nieuwe onderneming wordt Steward Owned: de missie, en niet de winstmaximalisatie, staat centraal. De crowdfunding voor BeterBoeken.nl is inmiddels van start.
- David Egelmeers is hoofd marketing en communicatie bij de biologische foodcoop Odin. Sinds 2012 is het gehele bedrijf, inclusief onroerend goed, de groothandelsactiviteiten, handelsmerken en de eigen winkels in eigendom van de coöperatie. Er zijn al meer dan 11.000 mensen lid.
Over de documentaire
De coronacrisis heeft pijnlijk blootgelegd wie de ‘corporate villains’ zijn. Bedrijven die zich de afgelopen jaren – onder druk van aandeelhouders – blindstaarden op korte termijn winstmaximalisatie, maar vrijwel direct in financiële problemen kwamen toen COVID-19 wereldwijd de kop opstak. Sommige moesten staatssteun aanvragen wat hen op veel publieke verontwaardiging kwam te staan. VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar nieuwe bedrijfsmodellen die de economie crisisbestendig(er) maken.
De Tegenlicht documentaire ‘Goed geld verdienen‘ wordt uitgezonden op zondag 20 september, 22.05 uur op NPO2
Het is de oorzaak van veel leed in onze samenleving: winstmaximalisatie. Maar nu is er een opkomend bedrijfsmodel dat daar wel eens een einde aan zou kunnen maken.
Armin Steuernagel heeft een missie. Hij predikt steward ownership. Laat bedrijven ´van zichzelf zijn´, en schrap winstmaximalisatie als doel. Dat is goed voor bedrijf, medewerkers en klanten.
The New York Times keek zondag terug op Friedmans artikel. ‘Kijk wat het ons heeft gebracht: verschrikkelijke economische en raciale ongelijkheid, de catastrofe van klimaatverandering; het is geen wonder dat zoveel mensen niet meer geloven dat kapitalisme tot een meer gelijke en duurzame toekomst kan leiden’, zo luidde de heersende mening. >>>
