In de toeslagenaffaire zijn duizenden ouders slachtoffer geworden van onterechte fraudeverdenkingen met kinderopvangtoeslag. Velen van hen kwamen hierdoor in grote financiële problemen. Om fraude op te sporen ging de Belastingdienst door middel van een geautomatiseerd risicoselectiesysteem, actief op zoek naar mensen die aan bepaalde kenmerken voldeden, zoals een dubbele nationaliteit. Zij werden extra gecontroleerd, zonder daadwerkelijk iets fout te hebben gedaan. Waarom leiden deze risicoprofielen tot etnisch profileren? Op welke manier worden risicoprofielen gebruikt door overheidsinstanties, zoals de Belastingdienst, de politie en het UWV? Hoe verloopt de discussie hierover in de Tweede Kamer? Daarover gaan we vanmiddag in gesprek met het antidiscriminatiebureau van Amsterdam, een wethouder en een Tweede Kamerlid.
Wat gaan we doen?
In de eerste ronde van dit gesprek gaan we in gesprek met Jaïr Schalkwijk (Controle Alt Delete) en met Jerrol Marten (directeur Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam). Wat is een etnisch geladen profiel en mogen wetshandhavers hiermee werken?
In de tweede ronde gaan we in gesprek met Reinier van Dantzig (fractievoorzitter D’66 Amsterdam) en Maaike Zeeuw (senior medewerker politieke zaken bij Amnesty International). We praten door over de vraag of wetshandhavers mogen werken met etnisch geladen profielen en wat de politiek kan doen.
We openen en sluiten het gesprek met muziek door de band Afrogrooves. En spoken word artist Rachel Rumai verzorgd een poëtisch intermezzo!
De Belastingdienst heeft zich schuldig gemaakt aan structurele discriminatie van toeslagontvangers. Nederlanders met een dubbele nationaliteit werden tot eind 2018 strenger gecontroleerd als ze kinderopvangtoeslag aanvroegen dan andere Nederlanders. Dit concludeert de Autoriteit Persoonsgegevens, die klaagt over tegenwerking bij haar onderzoek. >>
Als gevolg van harde wetgeving, rigide uitvoering, vooringenomen handelen, niet-transparante besluitvorming en onvoldoende rechtsbescherming, zijn tienduizenden ouders ten onrechte als fraudeur bestempeld. Dit heeft tot ‘ongekend onrecht’ geleid, zoals de Parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag (POK) concludeerde in haar rapport. In de reactie op dat rapport geeft het kabinet aan hoe het de onderliggende structuren die hebben geleid tot de toeslagenaffaire gaat aanpakken. Een belangrijk onderdeel daarvan is het bestrijden en voorkomen van discriminatie door de overheid. Het College voor de Rechten van de Mens gaat hier scherp op toezien. >>
Etnisch registreren is in Nederland verboden, maar etnisch profileren is door een veelheid aan beschikbare data heel eenvoudig. Het gebeurt bij talloze overheidsinstanties en lijkt van hogerhand zelfs aangemoedigd te worden. >>
Het College voor de Rechten van de Mens gaat onderzoek doen naar het gebruik van algoritmen door de overheid. Zeker 25 gemeenten gebruiken zulke algoritmen, bijvoorbeeld om fraudeurs op te sporen. Dat blijkt uit onderzoek van de NOS in samenwerking met de regionale omroepen. >>
Tijdens het Kameroverleg over de toeslagenaffaire en risicoprofilering bij de Belastingdienst, leek het bestaan van institutioneel racisme maandagmiddag soms toch nog de vraag. >>
Podcast
Luister hier ook de podcast die we in het teken van de Week Tegen Racisme maakten met Raissa Biekman en Ewout van den Berg.
Luister- en abonneer ook via Apple Podcasts en Spotify.
