De Wayana Inheemsen uit Suriname wonen in het uiterste zuidoosten van Suriname, midden in het Amazone regenwoud. Al eeuwen wonen en leven zij daar, in symbiose met de natuur. De Wayana zijn nooit gekoloniseerd door Nederlanders, omdat ze te diep in het bijna onbegaanbare oerwoud wonen. Slechts enkele Nederlanders zoals De Goeje, Geijskes en Albrinck hebben de Wayana in het begin van de vorige eeuw bezocht en overleefd. Momenteel kampt de gemeenschap veel met milieurampen vanwege goudmijnen. Tijdens dit programma kijken we naar de vragen: wat doen de Wayana daartegen, wat doet de Surinaamse overheid en zijn er oplossingen? Hoe zit het eigenlijk met de grondrechten voor de Inheemsen, welke rechten hebben ze eigenlijk? Jupta Itoewaki, oprichter en voorzitter van Stichting Mulokot, zal in haar presentatie hier dieper op ingaan.
Over Wayana
Wereldwijd zijn er zijn ongeveer 2500 Wayana Inheemsen, ze wonen in het grensgebied van Suriname, Frans-Guyana en Brazilië. In Suriname wonen er bijna 850 Wayana Inheemsen, verspreid over negen dorpen en kampen in een gebied van 2,4 miljoen ha (57% van Nederland). Een enorm gebied, waar de laatste 20 jaar met name, vele milieurampen plaatsvinden. In het oostelijke gedeelte van het Wayana gebied is veel goud aanwezig. Dit wordt, door de regering van Suriname, in de vorm van concessies uitgegeven aan vrienden en familie. Hierdoor is een milieuramp aan het ontstaan door ontbossing en het gebruik van kwik bij goudwinning. Wij schatten in dat in het oostelijk deel van het Wayana gebied tussen de 5000 – 8000 illegale gouddelvers bezig zijn het bos en het milieu te vernietigen.
Over de sprekers
Jupta Itoewaki is een Wayana Inheemsen uit Suriname. Sinds haar 16e is ze actief om te strijden voor een beter leven voor haar mensen. Jupta is in 2018 uitgekozen voor de Indigenous Fellowship bij de Verenigde Naties in Geneve en heeft dit met succes afgerond. Sindsdien is Jupta niet alleen actief in Suriname, maar over de hele wereld. Ze zit in verschillende nationale en internationale adviesorganen over Inheemsen rechten, voedsel soevereiniteit en is board member van verschillende internationale organisaties. Jupta heeft in Suriname twee prijzen gewonnen voor haar inzet voor het milieu en vrouwenrechten.
Freek de Goeje is een jonge ambitieuze schrijver, regisseur en producent. Vorige jaar verscheen zijn boek ‘Een berg die mijn naam draagt’, over zijn reis door het Wayanagebied. Het jaar daarvoor heeft hij een documentaire gemaakt, genaamd ‘De Toemoek Hoemak Expeditie’, dat hetzelfde onderwerp belicht. Freek heeft de Wayana meerdere malen bezocht, en mag zich met trots, vriend van de Wayana Inheemsen noemen.
Andre Verhoogt woont en werkt al bijna 20 jaar in Suriname. In 2006 is hij in aanraking gekomen met de Wayana Inheemsen. Andre is sinds 2018, de drijvende kracht achter Stichting Mulokot. Naast zijn achtergrond als bedrijfskundige/verandermanager is het zijn aanstekelijke drive en doelgerichtheid die ervoor zorgt dat er vele projecten en programma’s ontwikkeld zijn binnen de Wayana gemeenschappen. Andre is een echte doener, die graag meegaat op verkenning naar onbewoonde plekken in het Wayana gebied.
