Irene van Staveren is hoogleraar pluralistische ontwikkelingseconomie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. In haar nieuwe boek “De Vrije markt bestaat niet” onthult ze een diepgaande kritiek op het illusoire idee van een vrije markt, gekoppeld aan een inspirerend pleidooi voor een economie van verbinding. Op donderdag 5 september is ze te gast in Pakhuis de Zwijger en gaan we aan de hand van drie van haar columns uit het boek in gesprek met Tweede Kamerlid Esmah Lahlah en ING-hoofdeconoom Marieke Blom.
Als vooraanstaand hoogleraar pluralistische economie analyseert Irene van Staveren scherpzinnig de tekortkomingen van het neoliberale denken, dat verantwoordelijk wordt gehouden voor de woningcrisis, stagnerende lonen en groeiende ongelijkheid. Maar haar betoog gaat verder dan alleen kritiek: ze biedt ook hoopvolle perspectieven, geïnspireerd door een rijke traditie van divers economisch denken en innovatieve praktijken die laten zien dat een rechtvaardigere en duurzamere economie mogelijk is.
Lees hier een fragment uit de introductie van het boek:
Er zijn twee grote onderliggende thema’s in deze bundel te bespeuren. Die worden weerspiegeld in de titel. Het eerste is kritiek op het idee dat we in ons land, en ook in grote delen van de wereld, een echte vrije markt zouden hebben. En dat dat ook het ideaal moet zijn van economisch beleid. Maar de vrije markt bestaat helemaal niet en het ideaal ervan, zoals nagestreefd wordt in het neoliberalisme, heeft ons de woningcrisis gebracht, lonen die achterblijven bij de winsten, een stijgende kloof in vermogens en toenemende bestaansonzekerheid. Hoe ideaal is die vrije markt eigenlijk? En waarom zouden we de markt nog zo sterk op een kapitalistische manier willen blijven invullen terwijl het ook anders kan?
Het tweede thema van deze bundel is een antwoord op het doorgeschoten kapitalisme en vrijemarktdenken: een economie van verbinding. Als buiten-de-gebaande-paden-econoom verdiep ik mij in economische alternatieven. Die vind ik deels in de geschiedenis van het economisch denken, van Karl Marx tot Joan Robinson en van Adam Smith tot Thorstein Veblen. Hun inzichten inspireren mij tot nadenken over hoe het anders kan. Maar ik word ook geprikkeld door mooie initiatieven in de apraktijk, van mensen, groepen en organsaties die het bewust anders doen en laten zien dat het mogelijk is, een economie van verbinding. Zoals Caring Farmers die met het Groenboerenplan kwamen temidden van de landbouwcrisis. Of werknemerscoöperaraties of rentmeesterbedrijven die via steward-ownership hun aandelen stoppen in een stichting met een maatschappelijke missie. Of consumenten die hun ecologiscne voetafdruk flink verminderen zonder daar enig geluk voor in te leveren en daar samen met anderen van alles voor bedenken – van kledingruil tot een biologische stekjesbibliotheek.
De combinatie van deze twee thema’s laten zien dat een andere economie noodzakelijk èn mogelijk is – juist in deze tijd van polycrises. Zoals Einstein al zei: je kunt problemen van nu niet oplossen met de middelen van gisteren. Vertaald naar de economie die we nodig hebben om de kimaatcrisis, de wooncrisis, stijgende zorgkosten en de toenemende ongelijkheid aan te pakken: dat kan alleen met een nieuwe economie. Een economie van verbinding.
Reserveer hier je gratis plek voor het programma op donderdag 5 september.
