Het is vijf jaar geleden dat bezorgde burgers massaal de straat op gingen om hun stem te laten horen in het debat over klimaatmaatregelen. Wat begon met één klimaatspijbelaar en haar inmiddels fameuze slagzin “Skolstrejk för klimatet”, leidde tot 5000 klimaatprotesten wereldwijd. Het tekende de aanloop naar de klimaattop van de Verenigde Naties in 2019 en de klimaatmarsen zijn inmiddels jaarlijks meermaals terugkerende feiten. Wat is er bereikt in de klimaatbeweging de afgelopen vijf jaar?
Op 26 mei 2021 vierde Milieudefensie na een tweejarig proces een historische overwinning. Voor het eerst in de geschiedenis van klimaatrechtszaken tegen bedrijven was de uitkomst een gedwongen koerswijziging in plaats van schadevergoedingen. In 2030 moet Shell haar emissies met 45% verminderen ten opzichte van 2019. De eis van de rechtbank werkt tevens door op de leveranciers en afnemers van Shells aardgas. Voor de uitspraak werd het Parijs-akkoord als maatstaf gebruikt waarlangs praktijken van gaswinning en -exploratie werden gemeten. De gedwongen aanpassing van de strategie van het bedrijf kenmerkt een invloedrijk kantelpunt in internationale klimaatrechtszaken en gold als voorbeeld voor tientallen klimaatrechtszaken wereldwijd.
Een tweede klimaatoverwinning op Nederlandse bodem was de aankondiging dat pensioenfonds ABP zou stoppen met investeringen in de fossiele industrie. Het was het resultaat van zeven jaar campagne voeren door burgerbeweging Fossielvrij NL. Hier kwamen jongeren, docenten, ambtenaren, wetenschappers en gepensioneerden samen en voerden op allerlei manieren de druk op niet langer te investeren in olie, kolen en gas. Deze bundeling van krachten bereikte haar doel op 26 oktober 2021 toen Europa’s grootste pensioenfonds aankondigde in de toekomst fossielvrij te zullen beleggen. Fossielvrij NL heeft nu onder andere de pijlers gericht op de investeringsportefeuille van ING, fossiele subsidies van de overheid en de greenwashing claims van de KLM.
De opkomst en razendsnelle uitbreiding van Extinction Rebellion (XR) is een derde ontwikkeling van hoopgevende gebeurtenissen ten tijde van de klimaatcrisis. Middels een petitie riepen ongeveer honderd academici in het Verenigd Koninkrijk in 2018 op tot actie voor klimaatrechtvaardigheid. Dit markeerde de start van de geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid protesten van XR. Zeven maanden later werd de Nederlandse tak van de organisatie actief en minder dan een jaar na de oprichting vond de eerste wereldwijde protestcampagne plaats. Zaterdag 9 september 2023 is alweer de achtste demonstratie op de A12 waar de rebellen van XR een einde van fossiele subsidies eisen van de Nederlandse overheid. Waar op de eerste blokkade een tiental mensen stond, verwacht XR op zaterdag 9 september meer dan 10.000 rebellen op de barricade.
Ondanks deze grote overwinningen koersen we nog altijd af op klimaatrampen met onomkeerbare gevolgen. Hoog tijd dus om de balans op te maken, om daarna weer vooruit te kijken. Ben je benieuwd naar hoe actievoerders van verschillende milieugroepen terugblikken op vijf jaar klimaatactie? En wil je horen hoe de klimaatbeweging in historisch perspectief wordt geplaatst door Universitair Docent Peter van Dam? Kom dan dinsdag 12 september naar Pakhuis de Zwijger en praat mee over de toekomst van de klimaatbeweging. Reserveer hier gratis je plek!
